Dezynfekcja i sterylizacja w gabinecie stomatologicznym – cykl krok po kroku

Zarządzanie gabinetem stomatologicznym wiąże się z ryzykiem występowania zdarzeń mogących negatywnie wpłynąć na zdrowie pacjentów oraz personelu medycznego. W związku z tym niezmiernie ważne jest przestrzeganie odpowiednich procedur sanitarnych, które pomagają minimalizować te ryzyka. Poniżej przedstawiamy kluczowe zasady, które powinny być stosowane w każdym gabinecie stomatologicznym.

Czym jest sterylizacja a czym dezynfekcja w stomatologii?

Sterylizacja i dezynfekcja to dwa kluczowe procesy w stomatologii, które mają na celu zapewnienie bezpieczeństwa zarówno pacjentom, jak i personelowi medycznemu.

Sterylizacja to proces, który polega na zniszczeniu wszystkich form drobnoustrojów, zarówno wegetatywnych, jak i przetrwalnikowych. W stomatologii sterylizacja jest niezwykle ważną procedurą w każdym gabinecie, stanowiąc gwarancję bezpieczeństwa zarówno pracowników, jak i wszystkich pacjentów.

Dezynfekcja w gabinecie stomatologicznym ma na celu zniszczenie drobnoustrojów na powierzchni narzędzi stomatologicznych w stopniu, który nie stanowi zagrożenia dla zdrowia pacjenta ani personelu medycznego. Dezynfekcja może być przeprowadzana za pomocą różnych metod, w tym termicznej, chemicznej oraz chemiczno-termicznej.

Jak przebiega dezynfekcja i sterylizacja w gabinecie?

Dla zapewnienia bezpieczeństwa oraz efektywnej ochrony zdrowia zarówno personelu, jak i pacjentów, konieczne jest przestrzeganie ścisłych standardów sanitarnych. Kluczowe jest przestrzeganie procedur czyszczenia, dezynfekcji oraz sterylizacji narzędzi stomatologicznych, które mają bezpośredni kontakt z pacjentem. Regularne mycie, dezynfekcja i sterylizacja narzędzi, szczególnie tych, które naruszają ciągłość tkanek, są niezbędne do prewencji zakażeń bakteryjnych, wirusowych i innych.

Niezwykle istotne jest, aby każde narzędzie stomatologiczne przechodziło przez etapy dekontaminacji: od wstępnego oczyszczania, poprzez dezynfekcję, aż po ostateczną sterylizację. Wszystkie używane narzędzia powinny być dokładnie oczyszczone z widocznych zabrudzeń, a następnie zanurzone w roztworach dezynfekcyjnych, które skutecznie eliminują mikroorganizmy. Po dezynfekcji, narzędzia należy dokładnie umyć, wysuszyć, a potem poddać sterylizacji.

Klasyfikacja narzędzi według ryzyka zakażeń

Zarządzanie ryzykiem zakażeń w gabinecie stomatologicznym zaczyna się od klasyfikacji narzędzi stosowanych w zabiegach. Klasyfikacja Spaulding’a dzieli narzędzia na trzy kategorie: krytyczne (stosowane w inwazyjnych zabiegach, które wymagają sterylizacji), pół krytyczne (stykające się ze skórą lub błonami śluzowymi, wymagające dezynfekcji wysokiego poziomu) oraz niekrytyczne (które nie mają kontaktu z otwartymi tkankami, ale wymagają rutynowej dezynfekcji).

Higiena rąk – procedura 

Jak przygotować ręce do pracy?

Pracownicy powinni unikać noszenia biżuterii i utrzymywać paznokcie krótkie oraz zadbane. Wszelkie rany i otarcia muszą być zabezpieczone wodoodpornymi opatrunkami. Ręce należy myć lub dezynfekować przed założeniem rękawiczek.

Kiedy myć, a kiedy dezynfekować ręce?

Ręce myje się tylko, gdy są widocznie zabrudzone, na początku pracy, przed jedzeniem oraz po skorzystaniu z toalety, używając wody, mydła i ręcznika. Dezynfekcja rąk, zalecana przed założeniem rękawiczek i po ich zdjęciu.

Wyposażenie stanowiska mycia i dezynfekcji rąk

Stanowisko higieniczne powinno być zlokalizowane blisko miejsca pracy, by ułatwić szybki dostęp. Powinno być wyposażone w dozowniki z płynem dezynfekcyjnym i myjącym, papier do suszenia rąk oraz kosz na śmieci. Zaleca się montaż bezstykowego kranu, aby zminimalizować ryzyko kontaminacji. Dozowniki należy regularnie czyścić i dezynfekować, a ich zawartość wymieniać, unikając dolewania środka do starej butelki.

Wymiana wkładu dozownika

Przy wymianie wkładu dozownika konieczne jest dezynfekowanie zewnętrznych i wewnętrznych elementów dozownika, aby zapewnić bezpieczeństwo i higienę. Środki myjące i dezynfekujące powinny być przechowywane w oryginalnych opakowaniach, co ułatwia identyfikację i wymianę.

Dezynfekcja powierzchni i przygotowanie stanowiska pracy

Dezynfekcja powierzchni w stomatologii jest kluczowa po każdym zabiegu, obejmując wymianę sprzętu jednorazowego, takiego jak końcówki do ssaków. Przed pierwszym pacjentem dnia przeprowadza się gruntowną dezynfekcję całego stanowiska pracy, czyli unitu stomatologicznego, włącznie z lampami i metalowymi elementami urządzeń.

Jeśli pacjent wykazuje objawy choroby, zaleca się stosowanie środków ochrony osobistej jak maseczki i przyłbice, a także podanie mu środka dezynfekującego do płukania jamy ustnej.

Do czyszczenia fotela stomatologicznego i innych powierzchni kontaktowych z pacjentem stosuje się środki przeznaczone do szybkiej dezynfekcji. Preferowane są metody spryskiwania i rozprowadzania środka chusteczkami lub szmatkami. Ważne jest, aby na fotele nakładać jednorazowe podkłady, które są zmieniane po każdym pacjencie.

Po zabiegu dezynfekuje się także blaty robocze i inne powierzchnie używane podczas procedur. Powierzchnie wrażliwe na alkohol, takie jak PCV czy skóra, należy traktować preparatami bezalkoholowymi. Po zakończeniu procedur wszystkie jednorazowe osłony są usuwane i zutylizowane w odpowiednich pojemnikach na odpady medyczne.

Ważne jest również regularne mycie i dezynfekcja unitów, systemów ssących i ślinociągów. Po przepłukaniu unitu preparatem dezynfekującym należy przeprowadzić płukanie wodą. Ślinociągi i ssaki wymagają przepłukania wodą, następnie napełnienia preparatem dezynfekującym i ostatecznego przepłukania po odpowiednim czasie dezynfekcji. W przypadku spluwaczki, po zalaniu preparatem dezynfekcyjnym i szorowaniu, należy ją dokładnie przepłukać wodą.

Dezynfekcja podłóg, zlewów, łazienek

Zaleca się użycie środków do jednoczesnego mycia i dezynfekcji podłóg, aby przyspieszyć proces sprzątania. Jeśli na podłogę wyleje się krew lub inny płyn ustrojowy, należy natychmiast posypać miejsce środkiem chlorowym w proszku, odczekać, zebrać proszek, a potem zdezynfekować podłogę odpowiednim roztworem.

Dezynfekcja łazienki powinna przebiegać od najmniej do najbardziej skażonych oraz od najwyżej do najniżej położonych powierzchni. Kolejność mycia to: lustra, przełączniki światła, zabrudzenia na ścianach, krany, dozowniki, w tym podajniki papieru, blaty, zlewy, toalety i pisuary. Toalety należy czyścić środkami chlorowymi, zaś deski dezynfekować środkiem alkoholowym lub bezalkoholowym. Na zakończenie dezynfekuje się podłogi, korzystając ze środków do jednoczesnego mycia i dezynfekcji.

Dezynfekcja i sterylizacja narzędzi po zabiegu – proces dekontaminacji

Po zakończeniu każdego zabiegu stomatologicznego niezbędne jest przeprowadzenie odpowiednich procedur higienicznych, pomoc pacjentowi oraz dokładna dezynfekcja użytych narzędzi. Wszelkie materiały jednorazowego użytku powinny być natychmiast zutylizowane.

Zaleca się, aby kosz na odpady medyczne znajdował się w zasięgu ręki, najlepiej na blacie roboczym, co ułatwi bieżące pozbywanie się zużytych przyrządów.

Wytyczne do sterylizacji narzędzi stomatologicznych

Narzędzia przeznaczone do sterylizacji powinny być całkowicie czyste, suche, odpowiednio zapakowane, w doskonałym stanie technicznym oraz wolne od kamienia i rdzy, a także luźno ułożone w komorze sterylizacyjnej. Wybór odpowiedniej metody i parametrów sterylizacji powinien być dokonany w oparciu o specyfikacje techniczne dostarczone przez producenta sprzętu. 

Zapewnienie sterylności narzędzi w gabinecie stomatologicznym jest możliwe dzięki stosowaniu odpowiednich procedur i zasad sterylizacji oraz dezynfekcji, które obejmują: przygotowanie narzędzi do sterylizacji, umieszczanie ich w specjalnie przeznaczonych opakowaniach, odpowiednie rozmieszczenie pakietów w autoklawie, zasady otwierania pakietów po zakończeniu procesu sterylizacji, a także dokładne dokumentowanie wszystkich etapów tego procesu.

Wyposażenie do sterylizacji w gabinecie stomatologicznym na Medistom.pl

Sterylizacja narzędzi i sprzętu medycznego będzie wymagała również posiadania specjalnie do tego przeznaczonych urządzeń. Jednym z nich jest m.in. autoklaw. 

Autoklaw działa na zasadzie produkcji gorącej pary wodnej w hermetycznie zamkniętej komorze, co pozwala na skuteczną sterylizację narzędzi i materiałów. Jest to najskuteczniejsza metoda sterylizacji, znacznie przewyższająca tradycyjne sterylizatory.

Takie sterylizatory parowe są dostępne w różnych rozmiarach i mogą mieć różne funkcje dodatkowe. Są one obowiązkowym elementem wyposażenia każdego miejsca, gdzie konieczne jest utrzymanie sterylności narzędzi.

Jeśli szukasz najlepszych autoklawów do swojego gabinetu stomatologicznego, koniecznie sprawdź ofertę naszego gabinetu dentystycznego. 

Podsumowanie

Dbałość o procesy dekontaminacji w gabinecie stomatologicznym jest niezbędna do zapewnienia bezpieczeństwa i ochrony zdrowia pacjentów oraz personelu. Regularne przeprowadzanie tych procedur, zgodnie z ustalonymi standardami i klasyfikacją ryzyka, jest kluczowe dla efektywnej profilaktyki zakażeń. Odpowiednia dokumentacja tych procesów dodatkowo zwiększa ich skuteczność i pozwala na ciągłą kontrolę poziomu higieny.